A.Mª ñŠ

ThÆp-ThiŒn-NghiŒp là c¶i gÓc cûa tÃt cä pháp lành th‰ gian và xuÃt th‰ gian

Trong hai bài "Nhân-quä" và "Luân-hÒi" mà chúng ta Çã h†c, chúng ta Çã nhÆn thÃy m¶t cách tÜ©ng tÆn rõ ràng: HÍ chúng ta gieo nhân gì thì chúng ta g¥t quä Ãy ho¥c ngay trong Ç©i hiŒn tåi, ho¥c trong nh»ng Ç©i sau. Nhân nhÕ thì quä nhÕ, nhân l§n thì quä l§n. N‰u muÓn ÇÜ®c quä làm ngÜ©i thì phäi gieo nhân làm ngÜ©i. Nhân làm ngÜ©i là s¿ chuyên gi» næm gi§i (không sát sanh, không tr¶m c¡p, không tà dâm, không nói dÓi, không uÓng rÜ®u). V§i nhân này, ta ÇÜ®c cái quä trong hiŒn tåi là m†i ngÜ©i tØ trong gia Çình quy‰n thu¶c cho ljn ngoài xã h¶i, ÇŠu yêu thÜÖng quš tr†ng. V§i nhân này, Ç©i sau ta còn ÇÜ®c luân hÒi låi làm ngÜ©i. NhÜng n‰u chúng muÓn ti‰n xa hÖn m¶t b¿c n»a, chúng ta g¡ng tu ThÆp-ThiŒn-NghiŒp. V§i cái nhân tu ThÆp-ThiŒn-NghiŒp, chúng ta së hܪng ÇÜ®c cu¶c sÓng an låc trong hiŒn tåi và Ç©i sau, chúng ta së sanh lên sáu tØng Tr©i cõi Døc, hܪng cänh vui thú, an nhàn.

N‰u chúng ta muÓn vÜ®t khÕi ba cõi th‰ gian, Ç‹ chÙng quä Tam th¥ng (Thanh Væn, Duyên Giác, BÒ Tát) ta phäi tu nhân t٠lj, thÆp nhÎ nhân duyên và løc Ƕ. Tuy th‰, muÓn th¿c hiŒn các môn tu này, không th‹ bÕ qua môn tu ThÆp-ThiŒn-NghiŒp. ThÆp-ThiŒn-NghiŒp nhÜ là nÃc thang quan tr†ng cÀn phäi vÜ®t qua, n‰u muÓn trèo lên cao n»a. Nó nhÜ là cÖ sª cæn bän, hå tÀng v»ng ch¡c nhÃt, Ç‹ xây d¿ng lâu Çài cao l§n lên trên. Vì lë Çó, ngÜ©i ta nói ThÆp-ThiŒn-NghiŒp là c¶i gÓc cûa tÃt cä các Pháp lành th‰ gian và xuÃt th‰ gian.

B.Chánh ñŠ

I.ñÎnh Nghïa:

"ThÆp-ThiŒn-NghiŒp" là mÜ©i nghiŒp lành. "NghiŒp" là gì?

"NghiŒp" là ti‰ng ngÜ©i Trung Hoa dÎch tØ ch» Phån Karma mà ra. Nó có nghïa là tåo tác, hành Ƕng. NghiŒp có th‹ chia ra ba tánh cách: Lành, d», ho¥c không lành, không d» (vô kš). Lành, theo Çåo PhÆt, nghïa là có l®i ích cho chúng sanh trong hiŒn tåi cÛng nhÜ trong tÜÖng lai. D», nghïa là có håi cho chúng sanh trong hiŒn tåi cÛng nhÜ trong tÜÖng lai.

II.Ch‡ Phát Khªi MÜ©i NghiŒp D» và MÜ©i NghiŒp Lành

NghiŒp thì nhiŠu không th‹ k‹ xi‰t ÇÜ®c. NhÜng t¿u trung, ngÜ©i ta có th‹ phân ra mÜ©i loåi nghiŒp lành và mÜ©i loåi nghiŒp d». Nh»ng loåi nghiŒp này do ba ch‡ phát khªi sau Çây: Thân (viŒc làm), KhÄu (l©i nói), Ý (š nghï).

a.Nh»ng NghiŒp D»:

Nh»ng nghiŒp d» chia ra nhÜ sau:

1.Nh»ng nghiŒp d» vŠ thân có ba là: Sát sanh, tr¶m cܧp, dâm dÆt.

2.Nh»ng nghiŒp d» vŠ khÄu có bÓn là: Nói dÓi, nói theo dŒt, nói lÜ«i hai chiŠu, nói l©i hung ác.

3.Nh»ng nghiŒp d» vŠ š có ba là: Tham lam, giÆn h©n, si mê.

C¶ng tÃt cä Thân, KhÄu, Ý thì có mÜ©i nghiŒp d».

b.Nh»ng NghiŒp Lành:

N‰u con ngÜ©i làm ngÜ®c låi v§i 10 nghiŒp d» trên này thì së có ÇÜ®c 10 nghiŒp lành. MÜ©i nghiŒp lành chia ra nhÜ sau:

1.VŠ Thân có ba:Không sát sanh, không tr¶m c¡p, không dâm dÆt

2.VŠ KhÄu có bÓn:Không nói dÓi, không nói thêu dŒt, không nói lÜ«i hai chiŠu, không nói l©i hung ác.

3.VŠ Ý có ba: Không tham lam, không giÆn h©n, không si mê

III.Ý Nghïa và giá trÎ cûa mÜ©i nghiŒp lành

a.Không Sát Sinh

Không có s¿ vui-mØng nào hÖn s¿ vui mØng khÕi bÎ gi‰t. CÛng ch£ng có ân-huŒ nào hÖn ân-huŒ không håi mång.

Khi m¶t con chim s¡p bÎ c¡t c° nh° lông, m¶t con cá s¡p bÎ nh¥t kÿ, Çánh väy, th‰ mà ÇÜ®c thä ra, thì hãy tܪng tÜ®ng n‡i vui sܧng cûa chúng, l§n lao là bao nhiêu! chim së nhäy nhót, tung bay, kêu hót gi»a khoäng tr©i r¶ng; cá së vùng vÅy, bÖi l¶i, gi»a khoäng nܧc sâu. Th‰ m§i rõ, thoát nån gi‰t håi, chúng sanh nào không khÃp khªi vui mØng? Cho nên không sát sanh mà låi phóng sanh là nghiŒp lành ÇÙng ÇÀu trong ThÆp-ThiŒn-NghiŒp.

Không sát sanh cÛng nhÜ không æn thÎt chúng sanh thì khÕi phåm hai t¶i l§n sau Çây:

1.Gi‰t håi các bÆc vÎ lai PhÆt. Vì PhÆt nói: " TÃt cä chúng sanh ÇŠu chÜ PhÆt vÎ lai"

2.Gi‰t l¶n bà con nhiŠu Ç©i, æn lÀm bà con nhiŠu ki‰p. Trong kinh BÒ Tát gi§i có nói: "TÃt cä løc Çåo chúng sinh ÇŠu là h† hàng ta, cha mË Çã ch‰t Çi rÒi sanh låi trong nhiŠu Ç©i, nhiŠu ki‰p".

NgÜ©i h¢ng ngày không sát sanh thì trong Ç©i sÓng hiŒn tåi së mª thêm lòng tØ bi, là m¶t nhân chánh Ç‹ tu hành thành PhÆt, và ÇÜ®c mÜ©i pháp lành, nhÜ kinh ThÆp-ThiŒn-NghiŒp Çåo Çã nói, dܧi Çây:

1.TÃt cä chúng sanh ÇŠu kính m‰n

2.Lòng tØ bi mª r¶ng ÇÓi v§i tÃt cä chúng sinh

3.TrØ såch thói quen giÆn h©n

4.Thân th‹ thÜ©ng ÇÜ®c khÕe-månh 

5.Tu°i th† ÇÜ®c lâu dài

6.ThÜ©ng ÇÜ®c ThiŒn thÀn h° tr®.

7.Ngû ngon giÃc và không chiêm bao gi»

8.TrØ h‰t các mÓi oán thù.

9.KhÕi bÎ sa-Çoå vào ba ÇÜ©ng ác.

10.Sau khi ch‰t, ÇÜ®c sanh lên cõi Tr©i.

b.Không tr¶m cܧp.

Không tr¶m cܧp là không lÃy nh»ng vÆt gì không thu¶c quyŠn sª h»u cûa mình và ngÜ©i ta không cho mình.

QuyŠn tÜ-h»u là m¶t quyŠn quan-tr†ng. ñã Çành, mång sÓng là quš tr†ng, nhÜng n‰u có mång sÓng mà không có Çû vÆt th¿c, áo quÀn, nhà cºa, nh»ng thÙ cÀn thi‰t Ç‹ cung-cÃp cho thân mång, thì ngÜ©i ta không th‹ sÓng ÇÜ®c. Vì th‰, m†i ngÜ©i ÇŠu thÃy mình cÀn phäi n‡-l¿c làm viŒc, Ç‹ có tài-sän Çû bäo-Çäm cho Ç©i sÓng hiŒn tåi và tÜÖng lai cûa mình và cûa con cháu. NgÜ©i Ç©i quš tr†ng tài-sän là vì th‰. N‰u vì m¶t lš do bÃt chánh, ngÜ©i ta bÎ tܧc Çoåt mÃt tài-sän, thì ngÜ©i ta cÛng Çau kh°, cÛng buÒn phiŠn nhÜ chính bÎ mÃt m¶t phÀn thân mång. TiŠn là huy‰t måch, cho nên khi bÎ tr¶m c¡p h‰t cûa cäi, nhiŠu ngÜ©i Çã thÃt v†ng, buÒn phiŠn ljn sinh Çau Óm, có khi ljn quyên sinh. NhÜ vÆy, ai n« lòng nào tr¶m c¡p cho Çành.

Vä låi, theo lë công bình, mình không muÓn ai lÃy cûa mình, thì mình cÛng ÇØng lÃy cûa ai. ViŒc gì mình không muÓn ngÜ©i làm Çau kh° cho mình, thì mình cÛng ÇØng làm Çau kh° cho ngÜ©i. Xã-h¶i chÌ tÒn tåi ÇÜ®c khi m†i ngÜ©i tôn-tr†ng lë công-b¢ng.

NgÜ©i không tr¶m c¡p, bao gi© lòng då cÛng ÇÜ®c thänh-thÖi, không s® luÆt-pháp truy-tÀm, ch£ng lo ai thù oán. M¶t xã-h¶i không có tr¶m c¡p thì nhà nhà khÕi Çóng cºa, cûa Çánh rÖi không mÃt, cänh tÜ®ng dành gi¿t không diÍn ra, xã h¶i ÇÜ®c thái bình an-låc.

N‰u không gian tham tr¶m c¡p, mà låi làm hånh bÓ thí thì theo kinh ThÆp ThiŒn NghiŒp, ÇÜ®c nh»ng phép lành nhÜ sau:

1.a) TiŠn cûa có dÜ không bÎ nån gi¥c giä cܧp mÃt, chánh quyŠn tÎch thu, không bÎ nån løt trôi, lºa cháy, con cái phá tán.

2.ñÜ®c nhiŠu ngÜ©i tin cÆy.

3.Không bÎ lØa dÓi, gåt gÅm.

4.Xa gÀn ÇŠu khen ng®i lòng ngay th£ng cûa mình.

5.Ç) Lòng ÇÜ®c an °n, không lo s® vŠ s¿ t°n håi gì cä.

6.Khi ch‰t rÒi ÇÜ®c sanh lên cõi Tr©i.

c.Không tà døc. 

Dâm dÆt là cái nhân sanh tº luân hÒi. Nó là ma chܧng làm ngæn trª bܧc ÇÜ©ng tu giäi thoát. Bªi vÆy, ngÜ©i xuÃt gia muÓn chÙng quä, thành Çåo, phäi Çoån trØ dâm dÆt ª thân cÛng nhÜ ª tâm. Kinh Læng Nghiêm nói:

"Lòng dâm không trØ thì không th‹ ra khÕi trÀn lao".

Con ngÜ©i tåi gia, PhÆt chÌ ngæn tà dâm, nghïa là v® chÒng có cܧi hÕi chánh thÙc m§i ÇÜ®c æn ª, nhÜng phäi có ti‰t Ƕ, không lang chå, ngoåi tình.

Trong gia Çình, chÒng không tà dâm, v® không lang chå, thì cu¶c sÓng chung ÇÜ®c ÇÀm Ãm, an-vui. Do Çó, gia Çình ÇÜ®c hånh-phúc, s¿ làm æn tÃn phát, s¿ nghiŒp v»ng bŠn, bà con Çôi bên vui vÈ, dòng h† hai phía thÖm lây, xóm giŠng vØa lòng, làng nܧc quš chu¶ng.

Kinh ThÆp Thiên NghiŒp Çåo nói: Không tà døc và gi» tÎnh hånh së ÇÜ®c bÓn ÇiŠu l®i:

1.Sáu cæn (m¡t, tai, mÛi, lÜ«i, thân, š) ÇŠu ÇÜ®c vËn toàn.

2.ñoån trØ h‰t nh»ng s¿ phiŠn não, quÃy nhiÍu.

3.Không ai dám xâm phåm v® chÒng con cái.

4.ñÜ®c ti‰ng tÓt, ngÜ©i Ç©i khen ng®i.

d.Không nói dÓi:

Không nói dÓi là nghï th‰ nào nói th‰ Ãy, trong lòng và l©i nói không trái nhau, viŒc phäi thì nói phäi, viŒc quÃy thì nói quÃy; viŒc có thì nói có, chuyŒn không thì nói không.

Có ngÜ©i cho r¢ng nói dÓi Ç‹ lØa phÌnh chÖi, thì không håi gì. ThÆt ra, s¿ nói dÓi Ãy vÅn có håi, vì nó làm cho ta quen v§i thói xÃu Ãy, và làm cho ngÜ©i chung quanh không tin ª l©i nói cûa ta n»a, dù Çôi khi ta nói thÆt.

Nói dÓi vì s® hãi, khi‰p nhÜ®c, låi càng nên tránh, vì nó làm cho ta quen tánh che dÃu t¶i l‡i, và không chÎu sºa ch»a.

Nói dÓi Ç‹ thu l®i hay khoe khoang, låi càng n¥ng t¶i. Nhà buôn nói dÓi thì rÃt dÍ ‰ hàng. KÈ h†c ñåo, n‰u nói dÓi r¢ng mình Çã chÙng quä Thánh, hay Ç¡c Çåo Ç‹ cho ngÜ©i khác kính phøc, sùng bái mình thì së m¡c t¶i Çåi v†ng ng», bÎ Çoå vào ba ÇÜ©ng ác.

Nói dÓi chÌ trong trÜ©ng h®p Ç‹ cÙu kh° Ƕ nguy cho ngÜ©i và vÆt m§i không phåm t¶i.

Theo Kinh ThÆp ThiŒn NghiŒp Çåo, ngÜ©i không nói dÓi mà låi nói l©i ngay thÆt, thì ÇÜ®c nh»ng ÇiŠu l®i ích sau:

1.MiŒng thÜ©ng thÖm såch.

2.Th‰ gian và nhân thiên ÇŠu kính yêu.

3.L©i nói không lÀm l¶n và vui vÈ.

4.Trí tuŒ thù th¡ng không ai hÖn.

5.ñÜ®c hܪng låc thú nhÜ š nguyŒn và ba nghiŒp ÇŠu trong såch.

e.Không nói thêu dŒt.

Không nói thêu dŒt nghïa là không trau chuÓt l©i nói, không thêu hoa, dŒt gÃm, không ng†t ngào ÇÜ©ng mÆt, Ç‹ lung-låc lòng då cûa ngÜ©i, Ç‹ quy‰n rÛ làm nh»ng ÇiŠu sái quÃy. Nh»ng kÈ nói l©i thêu dŒt là nh»ng kÈ có lòng då bÃt chính, l®i døng lòng dÍ tin cûa ngÜ©i Ç‹ trøc l®i. Nh»ng ngÜ©i này thÜ©ng bÎ ngÜ©i Ç©i chê cÜ©i, khinh rë và tránh xa, Ç‹ khÕi bÎ t°n håi tài sän, danh giá và tính mång n»a.

Theo kinh ThÆp ThiŒn NghiŒp Çåo, ngÜ©i không nói thêu dŒt së ÇÜ®c ba ÇiŠu l®i ích:

1.ñÜ®c ngÜ©i trí thÙc yêu m‰n.

2.Hay Çáp ÇÜ®c nh»ng câu hÕi khó khæn.

3.ñÜ®c làm ngÜ©i có uy ÇÙc, cao quš trong cõi nhân thiên.

f.Không nói lÜ«i hai chiŠu.

Không nói lÜ«i hai chiŠu, hay nói hai lÜ«i, nghïa là không ljn bên này nói xÃu bên kia, không ljn bên kia nói xÃu bên này; không Çem chuyŒn ngÜ©i này ra dèm pha, mà cÛng không khÖi chuyŒn ngÜ©i n† ra nhåo báng; không làm cho Çôi bên sân hÆn ÇÃu tranh, cÛng không ÇÙng trung gian gây ác cäm cho hai Ç¢ng thù oán. NgÜ©i không nói hai lÜ«i là ngÜ©i không có ác tâm, không dùng l©i trái ngÜ®c Ç‹ làm cho nh»ng kÈ thân thành thù, gÀn thành xa.

NgÜ©i không nói hai lÜ«i, không khi nào có chuyŒn lôi thôi v§i bà con, và cÛng không có viŒc phiŠn mu¶n v§i hàng xóm, nên ÇÜ®c thân b¢ng quy‰n thu¶c, kÈ xa ngÜ©i gÀn quš m‰n. NgÜ©i không nói hai lÜ«i mà còn nói l©i hoà thuÆn, làm cho bån bè thêm kính tr†ng nhau, bà con thêm tin yêu nhau, khi‰n cho ai ai cÛng vui vÈ b¢ng lòng nhau. Nh»ng ngÜ©i Ãy Çi ljn Çâu cÛng ÇÜ®c ti‰p Çãi tº t‰, g¥p viŒc gì khó cÛng dàn x‰p ÇÜ®c dÍ dàng.

Theo kinh ThÆp ThiŒn NghiŒp Çåo, ngÜ©i không nói hai lÜ«i së ÇÜ®c nh»ng ÇiŠu l®i:

1.Bà con dòng h† luôn luôn sum h†p.

2.Tình b¢ng h»u cûa thiŒn tri thÙc ÇÜ®c v»ng bŠn bÃt hoåi.

3.ñÙc tin bÃt hoåi.

4.Pháp hånh bÃt hoåi.

g.Không nói l©i hung ác.

Không nói l©i hung ác là không nói nh»ng l©i hung d», Ƕc ác, c¶c c¢n, thô tøc làm cho ngÜ©i nghe khó chÎu; không m¡ng nhi‰c làm cho ngÜ©i nghe h° thËn, tûi Çau ...

NgÜ©i không nói l©i hung ác, ch£ng hŠ bÜÖi móc viŒc không hay cûa ai, mà trái låi, Üa bày nh»ng ÇiŠu tÓt ÇËp cûa kÈ khác. L©i lë h† thÓt ra dÎu dàng, thanh nhã, hiŠn hÆu, toàn là l©i Çåo ÇÙc, tØ bi, l®i låc cho tÃt cä chúng sanh, ai nghe cÛng hân hoan kính tr†ng.

NgÜ©i không nói l©i hung ác mà nói l©i ôn hoà ÇÜ®c nh»ng công ÇÙc sau:

1.Nói l©i nào cÛng khôn khéo Çúng lš và l®i ích.

2.  Nói ÇiŠu gì ai cÛng nghe theo và tin cÆy.

3.Nói ra l©i nào không ai chÌ trích mà còn ÇÜ®c m‰n yêu.

h.Không tham muÓn.

Ÿ Ç©i có 5 món døc-låc, mà ngÜ©i ta thÜ©ng tham muÓn nhÃt là: tiŠn cûa, s¡c ÇËp, danh v†ng, æn uÓng, ngû nghÌ. NgÛ trÀn døc-låc Ãy, thÆt ra, vui ít mà kh° nhiŠu. NhÜ tham tiŠn cûa phäi Çày dža thân sÓng, Çôi khi còn dùng nh»ng phÜÖng tiŒn bÃt chính, Ç‹ thâu tóm vŠ mình, và khi mÃt thì låi vô cùng Çau kh°. Tham s¡c thì tÓn tiŠn nhiŠu, låi mÃt sÙc khÕe và hao t°n tinh thÀn; nhiŠu khi låi tìm nh»ng mÜu chܧc tÒi-tŒ Ç‹ thÕa lòng ܧc muÓn; n‰u không ÇÜ®c, låi Çâm ra ghen tÜÖng, thù hÆn, gi‰t chóc. Tham danh v†ng, quyŠn tܧc thì phäi vào lòn ra cúi, lao tâm kh° trí, mÃt æn bÕ ngû, Çôi khi låi còn làm trò cÜ©i cho ngÜ©i chung quanh. Tham æn uÓng cao lÜÖng mÏ vÎ, thì bÎ nhiŠu bÎnh khó trÎ, thân th‹ mŒt nh†c, mång sÓng không th†. Tham ngû nghÌ, ngû s§m dÆy trÜa, thì trí não hóa ÇÀn-Ƕn, tÓi tæm.

NgÛ døc låc chính là nh»ng nguyên nhân chính ràng bu¶c ki‰p ngÜ©i vào vòng sanh tº luân-hÒi, sa-dža.

NgÜ©i không tham muÓn nh»ng thÙ Ãy, là ngÜ©i bi‰t tu hành thi‹u-døc và tri-túc. Thi‹u-døc là muÓn ít; Tri-túc là bi‰t Çû. NgÜ©i thi‹u-døc, tri-túc thì có m¶t Ç©i sÓng giän dÎ, thanh-cao và an-nhàn.

Xã-h¶i n‰u chÌ gÒm nh»ng hång ngÜ©i Ãy, thì nh»ng thäm trång: kÈ månh hi‰p ngÜ©i y‰u, kÈ giàu Çàn áp ngÜ©i nghèo, ngÜ©i nghèo oán hÆn kÈ giàu, không còn ti‰p diÍn, và cõi Ç©i cÛng ÇÜ®c sÓng trong cänh thanh-bình an-låc.

Theo kinh ThÆp-thiŒn-nghiŒp Çåo, ngÜ©i không tham-muÓn thì ÇÜ®c thành-t¿u nh»ng ÇiŠu tÓt ÇËp sau Çây:

1.Ba nghiŒp (thân, khÄu, š) ÇÜ®c t¿-tåi, vì nhân các cæn ÇŠu ÇÀy Çû

2.Cûa cäi không mÃt-mát, hay bÎ cܧp-gi¿t

3.Phúc ÇÙc t¿-tåi

4.Nh»ng s¿ tÓt ÇËp së ljn v§i mình, m¥c dù mình không mong ܧc.

i.Không giÆn h©n

Không giÆn h©n là vÅn gi» s¿ bình-tÌnh, ÇiŠm-Çåm, nhu hòa trܧc cänh trái š, nghÎch lòng.

GiÆn h©n là m¶t tánh xÃu rÃt tai håi, nó nhÜ m¶t ng†n lºa d», ÇÓt cháy cä mình lÅn ngÜ©i chung quanh. Kinh PhÆt có câu:

" M¶t niŒm giÆn h©n n°i lên, thì træm nghìn cºa nghiŒp chܧng ÇŠu mª. Lºa tÙc giÆn m¶t phen phát ra, liŠn ÇÓt tÃt cä rØng công ÇÙc".

Kh°ng-giáo cÛng có nói:

" D¢n tâm giÆn xuÓng m¶t lúc thì khÕi lo s® træm ngày. Nên chi viŒc Çáng nhÎn thì nhÎn, chuyŒn Çáng ræn thì ræn. N‰u ch£ng nhÎn ch£ng ræn, thì viŒc nhÕ hóa ra to. Bao nhiêu ÇiŠu phiŠn não, ÇŠu do ch¤ng nhÎn mà ra".

Theo kinh ThÆp-thiŒn-nghiŒp-Çåo, ngÜ©i nào không giÆn tÙc, thì ÇÜ®c tám món tàm pháp, vui mØng nhÜ sau:

1.Không tâm kh° não

2.Không tâm giÆn h©n

3.Không tâm tranh giành

4.Tâm nhu hoà ngay th£ng

5.Tâm tØ-bi nhÜ PhÆt

6.ThÜ©ng làm l®i-ích yên °n cho các chúng-sanh

7.Thân tܧng trang nghiêm, chúng sinh ÇŠu tôn kính

8.Có ÇÙc nhÅn-nhøc, ÇÜ®c mau sanh lên cõi Phåm-Thiên.

j.Không si-mê

Không si-mê là bi‰t phán-Çoán rành rë, nhÆn ÇÎnh rõ ràng, Çúng Ç¡n, không cÓ chÃp theo s¿ hi‹u bi‰t riêng cûa mình, không tin nh»ng thuy‰t không h®p chÖn lš, nhÃt là không mê-tín dÎ-Çoan.

NgÜ©i không si-mê, tÙc là ngÜ©i có trí-tuŒ, giän-tråch, tin có nhân-quä luân hÒi, nên không tåo t¶i mà cÙ làm phܧc, thÜ©ng tu hånh Bát-nhã, dÙt trØ vô minh, Ç‹ ti‰n mãi trên con ÇÜ©ng giäi-thoát.

Theo kinh ThÆp-thiŒn-nghiŒp Çåo, ngÜ©i không si-mê, thì thành-t¿u ÇÜ®c 10 pháp công-ÇÙc sau Çây:

1.ñÜ®c š vui chÖn thiŒn và bån chÖn thiŒn

2.Tin sâu nhân quä, thà bÕ thân mång ch§ không làm ác

3.ChÌ quy-y PhÆt, chÙ không quy-y thiên thÀn và ngoåi Çåo

4.Tâm ÇÜ®c ngay th£ng, chánh-ki‰n

5.Sanh lên cõi tr©i, khÕi bΠdža vào ba ÇÜ©ng ác

6.Phúc huŒ không lÜ©ng, thÜ©ng tæng lên mãi

7.DÙt h£n ÇÜ©ng tà, chæm tu Çåo chánh

8.Không lòng chÃp ngã, bÕ h‰t ác nghiŒp

9.Yên ª nÖi chánh ki‰n

10.KhÕi bÎ nån d».

C.K‰t LuÆn:

MÜ©i nghiŒp lành, cÛng nhÜ mÜ©i nghiŒp d», ÇŠu do thân, khÄu, š phát khªi ra. NghiŒp d» ví nhÜ cÕ, nghiŒp lành ví nhÜ lúa, ÇŠu m†c chung trên m¶t Çám ru¶ng. CÕ thÜ©ng làm chܧng ngåi lúa, không cho sanh trܪng tÓt tÜÖi. N‰u muÓn lúa tÓt Ç‹ mãn mùa thu thÆp ÇÜ®c nhiŠu, thì phäi nh° såch cÕ. CÛng th‰, muÓn ÇÜ®c nghiŒp lành, thì cÀn phäi dÙt h£n mÜ©i nghiŒp d».

Hàng-phøc mÜ©i nghiŒp d» rÒi, m‡i ngày cÙ phát-tri‹n ngiŒp lành mãi, thì së ÇÜ®c bÓn ÇiŠu l®i ích sau này:

a.Cäi tåo thân tâm:Thân tâm con ngÜ©i thÜ©ng bÎ nghiŒp-l¿c chi phÓi. S¿ th¿c-hành mÜ©i nghiŒp lành, së hoán cäi thân tâm con ngÜ©i trª thành tÓt ÇËp. Dø nhÜ khôngsát sanh mà låi phóng sanh, thì lòng hung ác së Ç°i ra lòng tØ-bi, s¿ thù-oán së Ç°i ra thành ân nghïa.

b.Cäi tåo hoàn cänh:Hoàn cänh cÛng nhÜ tÃm gÜÖng l§n phän-änh tÃt cä nh»ng cº chÌ hành-Ƕng, Ç©i sÓng cûa m‡i ngÜ©i. N‰u ta cÜ©i thì tÃm gÜÖng cÜ©i låi; n‰u ta khóc, tÃm gÜÖng cÛng khóc låi. CÛng th‰, n‰u ta làm các viŒc lành, giúp ích ÇÒng loåi, cÙu v§t chúng-sanh, thì hoàn-cänh ÇÓi v§i ta, së trª thành cänh-gi§i tÓt ÇËp. Ch£ng hån, khi ta không giÆn h©n, låi tu hånh nhÅn-nhøc, thì hoàn-cänh không có s¿ ÇÃu tranh gi‰t håi, mà chÌ là s¿ tÜÖng thân tÜÖng ái.

c.Chánh nhân thiên gi§i:Tu ThÆp-thiŒn-nghiŒp là gieo nhân tÓt Ç‹ Ç©i sau g¥t k‰t quä ÇËp-Çë là sanh lên cõi Tr©i, hܪng phܧc låc ÇÀy-Çû

d.Cæn bän PhÆt quä:MÜ©i phÜÖng ba Ç©i, các vÎ hiŠn thánh thoát khÕi sanh-tº, chÙng quä vô-thÜ®ng, ÇŠu lÃy mÜ©i nghiŒp thiŒn làm cæn bän; vì mÜ©i nghiŒp lành này, có công-næng ngân ngØa các hành vi Ƕc ác, làm cho ba nghiŒp (Thân, KhÄu, Ý) ÇÜ®c thanh tÎnh, nh© Çó, con ngÜ©i m§i thoát ly sanh tº, chÙng quä Ni‰t-bàn. N‰u Çem mÜ©i nghiŒp lành này, hÒi-hܧng cho toàn th‹ chúng sanh, thì së ÇÜ®c PhÆt-quä.

Tóm låi, tu ThÆp-thiŒn-nghiŒp thì trong Ç©i hiŒn-tåi, thân tâm ta ÇÜ®c cäi thiŒn ÇËp-Çë, hoàn cänh ta sÓng ÇÜ®c sáng-sûa tÜÖi vui, và trong tÜÖng-lai tránh khÕi dža-låc chÓn tam-ÇÒ, låi ÇÜ®c hܪng phܧc báo cõi Nhân, Thiên và Ni‰t-bàn.

VÆy ܧc mong tÃt cä m†i ngÜ©i , nên tu ThÆp-thiŒn-nghiŒp Ç‹ tåo hånh phúc cho mình và cho tÃt cä chúng sanh. Có nhÜ th‰ m§i là b¿c trí huŒ, bi‰t làm theo lë phäi. Vì m¶t phen ÇÜ®c thân ngÜ©i mà không tu Ç‹ ti‰n-hóa lên, thì khi mÃt nhân thân rÒi, muôn ki‰p khó trª låi ÇÜ®c. 

Ho¢ng Pháp